Takmičarski džudo

Kada govorimo o uzrasnim kategorijama, možemo reći da džudo kao veština ne poznaje starosne granice. Treniraju ga deca od predškolskog uzrasta pa sve do veterana, starosti i preko šezdeset godina. U takmičarskom džudou postoje propisane starosne kategorije, u zavisnosti od starosnog doba takmičara, pa tako imamo zastupljene sve uzraste od poletaraca, mlađih i starijih pionira , kadeta, juniora, mlađih seniora, seniora, ali i veterana.

Takmičenja u džudou se redovno organizuju. Pored brojnih turnira različitih kategorija koji se organizuju tokom godine, redovno se održava i Nacionalni šampionat. Evropska, odnosno kontinentalna prvenstva, kao i Svetsko prvenstvo održavaju se svake godine, dok se takmičenja u sklopu Olimpijskih igara održavaju svake četvrte godine. Razlikujemo takmičenja u pojedinačnoj konkurenciji, ekipna takmičenja, a od pre par godina počela su da se organizuju i takmičenja u katama. Najatraktivnija i najčešće organizovana takmičenja su ipak u pojedinačnoj konkurenciji.

Borilišta, odnosno takmičarski prostor najčešće je kvadratnog oblika propisanih okvirnih dimenzija, koje mogu varirati u zavisnosti od stepena važnosti takmičenja. Najčešće dimenzije su 8x8m ili 10x10m, plus zaštitna zona. Borilački prostor prekriven je posebnom vrstom strunjača, tatamijem, čiji je kvalitet propisan od strane Internacionalne Judo Federacije (IJF). Od strane iste organizacije postavljena su i pravila koja se odnose na kimono, odnosno “judogi” u kome takmičari nastupaju. Pored kvaliteta, poropisana su i ograničenja dužine kimona u odnosu na zglobove šake i stopala, tačno su određena mesta za imena takmičara, grb kluba ili reklame, itd.

Takmičenja se odvijaju i u muškim i u ženskim kategorijama. Tako na senorskom takmičenju razlikujemo po sedam kategorija u obe konkurencije, i to:

za žene:           -48, -52, -57, -63, -70, -78, +78,
za muškarce:   -60, -66, -73, -81, -90, -100, +100.

Trajanje borbe je ograničeno na 4 minuta u seniorskoj konkurenciji, dok je za mlađe uzrasne kategorije vreme borbe ograničeno na 3, odnosno 2 minuta.

Težinske kategorije se razlikuju u zavisnosti od uzrasta za koje se takmičenje organizuje.

Takmičarski džudo se bazira na tehnikama bacanja, koje se dele na ručne, bočne, nožne i požrtvovane tehnike, ali i na parternoj tehnici,  koja sadrži zahvate držanja, poluge na rukama i gušenja.  Dakle, u  sportskom džudo-u ne postoje udarci.

Na takmičenjima imamo i sudije, i to glavnog sudiju koji vodi meč i dvojicu pomoćnih koji sede za stolom pored borilišta uz tzv. “Care” sisitem, nešto slični kao “challenge” u tenisu. Ukoliko se odluke pomoćnih sudija razlikuju od odluke glavnog sudije, onda je glavni sudija obavezan da svoju odluku preinači. Početak borbe sudija označava sa hajime, a prekid borbe sa matte.

Svaka uspešno primenjena tehnika se boduje. Protivnika je moguće pobediti na tri načina:

-bacanjem iz stojećeg stava;
-u parteru;
-na bodove.

Ako protivnika bacimo na leđa, sa dovoljno snage, brzine i odgovarajućim stepenom kontrole izvedenog bacanja, takvo bacanje boduje se ipon-om (10 poena) i znači automatsku pobedu. Znači, da bi se dobio ipon, pored toga što je potrebno da protivnika bacimo na leđa, potrebno je da izvedeno bacanje sadrži i dodatna tri elementa: snagu pri izvođenju tehnike, odgovarajuću brzinu i kontrolu pri bacanju. Ukoliko jedan od ova tri elementa nedostaje ili pak uz prisustvo sva tri elelmenta ne bacimo protivnika potpuno na leđa, bacanje se boduje sa waza-ari (7 poena). Potrebno je napomenuti da je waza-ari kumulativan, odnosno dva waza-ari boda donose ipon. 

U slučaju da smo bacili protivnika nekom tehnikom koja se ne boduje za ipon, borba se može nastaviti u parteru. Primenom tehnika zahvata, potrebno je protivnikova leđa fiksirati za tatami i imati potpunu kontrolu nad njim određeni broj sekundi. U zavisnosti od toga koliko dugo smo uspeli protivnika da kontrolišemo tehnikom zahvata, dobijamo određeni poen, i to:

20sek. – ipon;

od 10 do 19sek. – waza-ari;

Pored tehnika zahvata, u parteru je moguće primentiti i tehnike gušenja i poluga. Uspešnom primenom jedne od ovih tehnika, protivnik predaje meč i automatski se sudi ipon!

Ukoliko se dogodi da vreme borbe istekne,  a da nijedan od boraca nije zaradio niti ipon niti 2 waza-arija, pobednika meča dobijamo sagledavanjem bodova.
Ako do isteka meča nije ostvaren ni jedan poen, meč se nastavlja do zlatnog boda, odnosno sve dok jedan od takmičara ne osvoji bod.

Pored poena, u toku borbe moguće je zaraditi i kazne. Kazna u džudo-u se naziva shido i postoji više radnji takmičara u toku borbe za koje se ona dodeljuje: izlaženjem van borilišta u toku borbe, u slučaju kada je jedan od takmičara neaktivan, ukoliko izbegava prihvatanje garda, ukoliko primeni neku od nedozvoljenih radnji, itd. U toku borbe moguće je dodeliti najviše 3 kazne, s tim što treća kazna znači diskvalifikaciju takmičara.